သမၼတအိုဘားမား ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးအေၾကာင္း ေျပာဖို႔ရွိ

14 November 2009 VOA

ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကိုေရာက္ရွိေနတဲ့ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမား ဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ အာရွႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ဆက္ဆံေရးကို ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ေျပာင္းလဲခ်ဥ္းကပ္မယ္ ဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒီေန႔မနက္မွာ မိန္႔ခြန္းေျပာဖို႔ရွိသလို လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေၾကာင္း ထည့္သြင္းေျပာဖို႔ရွိတယ္လုိ႔ အိမ္ျဖဴအရာရွိေတြက ေျပာပါတယ္။ သမၼတ အိုဘားမား ဟာ အေမရိကန္သမၼတ တာ၀န္ယူၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း အာရွကို ပထမဆံုး ထြက္တဲ့ခရီးစဥ္မွာ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံကို အရင္ဆံုး သြားေရာက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သမၼတ အိုဘားမား ရဲ႕ ခရီးစဥ္နဲ႔အတူ လိုက္ပါသြားတဲ့ ဗြီအိုေအ သတင္းေထာက္ Paula Wolfson က တိုက်ိဳၿမိဳ႕ကေန သတင္းေပးထားပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္စိုး၀င္းက အစီရင္ခံထားပါတယ္။

အေမရိကန္ သမၼတ ဒီေန႔မနက္ေျပာမယ့္ မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ မပ်ံ႕ပြားေရးကအစ ဥတုရာသီ အေျပာင္းအလဲ အဆံုး၊ ကမၻာတ၀ွမ္းက ကိစၥရပ္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေျပာဆိုမွာျဖစ္တယ္လုိ႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ အရာရွိေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေၾကာင္းကို ေျပာမွာျဖစ္ပါတယ္လို႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ဆက္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး ဒုတိယ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ ဘဲန္ရုဒ္စ္ (Ben Rhodes) က ေျပာပါတယ္။ သမၼတ အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေၾကာင္းကို ထည့္သြင္းေျပာဆိုဖို႔ ရွိေပမယ့္လို႔ တိဘက္ျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ တိုက္ရိုက္ရည္ညႊန္း ေျပာဆိုဖို႔ မရွိဘူးလို႔ ဘဲန္ရုဒ္စ္ က အရိပ္အမြက္ ေျပာပါတယ္။

သမၼတ အိုဘားမား ဟာ တရုတ္အစိုးရ ေက်နပ္ေအာင္ တိဘက္ရ႕ဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို ဦးစားမေပးေတာ့ဘဲ ေလသံေလ်ာ့ေနတာ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ အကဲခတ္ေတြက ေ၀ဖန္ေနၾကပါတယ္။

၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ကို မၾကာခင္က လာေရာက္ခဲ့တဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလိုင္းလားမား ကို သမၼတ အိုဘားမား က မေတြ႔ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာေၾကာင့္မိုလို႔ အခုလို ေ၀ဖန္ခံေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သမၼတ အိုဘားမား အေနနဲ႔ ဒီ အာရွခရီးစဥ္ အၿပီး ျပန္လာတဲ့အခါ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလုိင္းလားမား နဲ႔ေတြ႔ဖို႔ စီစဥ္ထားတဲ့အေၾကာင္း လာမယ့္ အဂၤါနဲ႔ ဗုဒၶဟူးေန႔၊ တရုတ္ႏိုင္ငံ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ ခရီးစဥ္မွာေတာ့ သမၼတ အိုဘားမား တရုတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါ တိဘက္အေရးကို ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ဘဲန္ရုဒ္စ္ က အခုလို ေျပာပါတယ္။

"သမၼတ က ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဒလိုင္းလားမား နဲ႔ ေတြ႔ဆံုဖို႔ အခြင့္အလမ္းကို ေရွ႕ရႈေနတာပါ။ တရုတ္နဲ႔ တိဘက္ေတြအၾကား ဆက္ဆံေရး ေျပလည္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးသြားမွာပါ။"

မစၥတာ ရုဒ္စ္ ဟာ သမၼတ ရဲ႕ ျပည္ပခရီးစဥ္အတြက္ အေရးပါတဲ့ မိန္႔ခြန္းေတြကို ကူညီေရးေပးေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ အီဂ်စ္ႏုိင္ငံ၊ ကိုင္ရိုၿမိဳ႕ ခရီးစဥ္တုန္းက သမၼတ အိုဘားမား မြတ္စလင္ကမၻာကို ေျပာခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းကိုလည္း ဘဲန္ရုဒ္စ္ က ကူၿပီး ေရးေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႔မနက္ တုိက်ိဳမွာေျပာမယ့္ မိန္႔ခြန္းကို လာၿပီး နားေထာင္ၾကဖို႔အတြက္ ဖိတ္ၾကား ထားသူေတြကေတာ့ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံတ၀ွမ္း အနယ္နယ္ အရပ္ရပ္ကအျပင္ ေဒသတြင္းက စိတ္၀င္စားသူေတြလည္း ပါ၀င္တယ္လို႔ ဘဲန္ရုဒ္စ္ က ေျပာပါတယ္။ သမၼတ အေနနဲ႔ ကမၻာတ၀ွမ္း ဘံု စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ရတာေတြ၊ ဘံု အႏၱရာယ္ေတြကို အာရုံစိုက္ ေျပာဆိုမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ မစၥတာ ရုဒ္စ္ က ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာျပပါတယ္။

ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈကို ျဖစ္ေစတဲ့ စြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ေရး နည္းပညာေတြ အပါအ၀င္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏ်ဴကလီးယားအေရး ဘယ္လိုကိုင္တြယ္မလဲ ဆိုတာေတြကိုလည္း ေျပာဆိုမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ အခုလို ဆိုပါတယ္။

"ေျမာက္ကုိရီးယား အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း သမၼတ အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြ ရမွာပါ။ သမၼတ လိုက္နာရမယ့္ တာ၀န္ေတြကို ေက်ပြန္စြာ ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ေရး ေဒသတြင္းမွာရွိတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြနဲ႔အတူ ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ တြန္းအားေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။"

ကမၻာတ၀ွမ္း စီးပြားေရးရာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ဒီေန႔မနက္ မိန္႔ခြန္းမွာ ဂဃနဏ ေျပာမွာမဟုတ္ဘဲနဲ႔ တနဂၤေႏြေန႔က်ရင္ စကၤာပူႏုိင္ငံမွာ ေျပာမယ့္ မိန္႔ခြန္းထဲမွာေတာ့ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ စီးပြားေရးကို အဓိကထား ေျပာဆိုမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ မစၥတာ ရုဒ္စ္ က ေျပာပါတယ္။

APEC လုိ႔ေခၚတဲ့ အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေဒသဆုိင္ရာ စီးပြားေရးပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ ညီလာခံမွာ ပစိဖိတ္ရပ္၀န္းေဒသ ႏုိင္ငံ ၂၀ က ထိပ္သီးေတြနဲ႔ သမၼတ အိုဘားမား ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။